Zgodnie z zasadami zdrowego żywienia, rekomendowanymi przez Światową Organizację Zdrowia ( WHO) oraz Instytut Żywności i Żywienia (IŻŻ), w diecie człowieka stawiamy na dużo świeżych warzyw i owoców, naturalne produkty zbożowe – grube kasze, ciemny ryż, mąkę z pełnego przemiału, pamiętamy o orzechach i roślinach strączkowych. Jest to dieta obfitująca w błonnik pokarmowy. Nie dla wszystkich jednak jest ona korzystna. Na co dzień obserwuję przypadki pacjentów, którzy mimo przeciwwskazań stosują taką dietę i nie czują się dobrze. Powinni oni zastosować diete łatwostrawną.
Na czy polega dieta łatwostrawna?
Dieta łatwostrawna skomponowana jest z produktów żywnościowych, które nie wymagają zbyt dużego wysiłku ze strony układu pokarmowego. Nie powoduje intensywnego wydzielania soku żołądkowego, żółci, ogranicza ruchy jelit, nie sprzyja tworzeniu się gazów w jelitach, nie wymaga też długiego przebywania pokarmu w przewodzie pokarmowym. Dieta ta ma ograniczoną ilość błonnika pokarmowego, zmniejszoną ilość tłuszczu, nie zawiera sztucznych dodatków do żywności, dań smażonych, dań gotowych, przemysłowych słodyczy. Dzięki wykluczeniu w/w z diety organizm jest w stanie szybciej się regenerować po chorobach, spowalnia się praca przewodu pokarmowego, co łagodzi nieprzyjemne dolegliwości, a także znacznie lepiej są przyswajane niektóre składniki odżywcze. Główne ograniczenia dotyczą zawartości tłuszczu i błonnika. O ile niewielka ilość naturalnych tłuszczów- płynnych olejów roślinnych, masła – jest polecana wszystkim, o tyle błonnik pokarmowy w znacznych ilościach nie każdemu służy. Nadmiar tłuszczu spowalnia trawienie, obciąża też nadmierną pracą wątrobę, żołądek i oczywiście sprzyja tyciu i chorobom cywilizacyjnym – układu sercowo- naczyniowego, cukrzycy, nowotworom. Przyjmuje sie, że w diecie łatwostrawnej powinniśmy zjeść 15-20 g błonnika pokarmowego na dobę, natomiast w diecie normalnej 25-40 g. Błonnik przyspiesza pracę jelit, co u osób wrażliwych powoduje wzdęcia i biegunki, osłabia wchłanianie tłuszczów, cukrów, ale także składników mineralnych.
Kiedy stosować dietę łatwostrawną?
Dieta łatwostrawna zalecana jest:
* dla dzieci, bezwzględnie do 3 roku życia, następnie powoli rozszerzana o produkty z wiekszą zawartością błonnika pokarmowego i dań tłustych
* w czasie rekonwalescencji po każdej chorobie infekcyjnej, po zabiegach operacyjnych
* w okresie połogu, przez około 4-6 tygodni po urodzeniu diecka
* dla seniorów
* w dolegliwościach i chorobach przewodu pokarmowego, np. stanach zapalnych przełyku, żołądka, jelit; należą do nich wzdęcia, biegunki, bóle jelit lub żołądka, zgaga, refluks, nadżerki lub wrzody przewodu pokarmowego
* w zaburzeniach pracy wątroby i trzustki, zapaleniu dróg żółciowych
* bezpośrednio po przebytym zawale serca, przez okres kilku tygodni
* w czasie niektórych terapii onkologicznych
Produkty dozwolone w diecie łatwostrawnej
Jasne pszenne pieczywo, najlepiej z poprzedniego dnia
Dania mączne – makarony, kluski, ale bez tłustych sosów
Jasny ryż, drobne kasze, kleiki ryżowe, kukurydziane
Mleko , jednak nie wszyscy pacjenci z w/w grup dobrze je tolerują
Chude sery twarogowe, ew. twarożki o niewielkiej zawartości tłuszczu
Jogurt i maślanka naturalne – jesli są dobrze tolerowane
Jajka, przy czym dozwolona ilość żółtek jest ograniczona, najlepiej na miękko
Chude drobiowe mięsa, w postaci gotowanej lub duszonej bez / z niewielkim dodatkiem tłuszczu
Chude ryby, gotowane na parze lub pieczone, bez skóry
Niewielki ilości masła i olejów roślinnych
Gotowane warzywa, ewentualnie drobno starta marchewka, pomidory bez skórek i pestek
Gotowane lub pieczone owoce, w postaci kompotów, ewentualnie soki
Łagodne zioła, niewielkie ilości soli, sok z cytryny do przyprawiania
Miód, cukier, w ograniczonych ilościach
Produkty przeciwwskazane
Ciemne razowe pieczywo, pieczywo na zakwasie
Grube kasze, ciemny ryż, płatki owsiane, jęczmienne, pszenne
Dania smażone, np. Placki, frytki, kotlety
Tłuste mięsa i wędliny
Wędzonki
Sery żółte, topione, pleśniowe, śmietana
Desery mleczne, np. owocowe jogurty, kremy
Marynaty
Większość surowych warzyw i owoców
Rośliny strączkowe, kalafior, kukurydza
Grzyby
Orzechy i inne nasiona
Ostre przyprawy, musztarda, keczup, majonez
Dania gorące i bardzo zimne
Wszelkie sztuczne dodatki do żywności
Gotowe słodycze, szczególnie z czekoladą
Alkohol, mocna kawa, herbata, napary ziołowe ( chyba że po konsultacji z dietetykiem lub lekarzem)
Jak długo stosować dietę?
Zwykle dieta łatwostrawna jest zalecana czasowo, na okres od kilku tygodni do kilku miesięcy, a następnie stopniowo można ją rozszerzać w miarę poprawiania się stanu zdrowia ( lub w przypadku dzieci w miarę dojrzewania przewodu pokarmowego).
Istnieją jednak choroby przewlekłe, w których leczeniu wymagane jest stosowanie diety łatwo strawnej już do końca życia. Należą do nich przewlekłe zapalenie żołądka, trzustki, wątroby, jelit. W razie błędów żywieniowych dolegliwości niemal natychmiast się pojawiają, więc raczej nie ma sensu rezygnować z diety łatwostrawnej.
Dietetyk Wrocław Dorota Dębogórska
Dodano: 28 sierpnia 2019, autor: Dorota Dębogórska